Ostateczna decyzja władz Uczelni o powołaniu – w ramach studiów romanistycznych – odrębnej specjalizacji italianistycznej zapadła w roku akademickim 1972/73. 

Rada Wydziału Filologicznego, na posiedzeniu w dniu 22 grudnia 1972, jednomyślnie poparła ten projekt, a Senat UJ uchwalił go, również jednomyślnie, 31 stycznia 1973. 

Pierwsza grupa studentów italianistyki została wyłoniona po rozpoczęciu roku akademickiego 1973/74, na początku października, spośród studentów pierwszego roku romanistyki. W roku 1973 grupa ta rozpoczęła pięcioletnie studia magisterskie. 

Jeszcze przed utworzeniem Zakładu Italianistyki w Katedrze Filologii Romańskiej działali lektorzy języka włoskiego przyjeżdżający do Krakowa od roku 1960, na podstawie dwustronnych umów międzypaństwowych. Byli to: Giampiero Bozzolato, Pietro Marchesani, Angiolo Danti. 

Pierwszym lektorem wytypowanym przez włoskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych (MAE), skierowanym specjalnie na nowo otwarte studia italianistyczne, był dott. Modestino Carbone. Kolejnym lektorem, który przez wiele lat pracował w Zakładzie Italianistyki – dott. Giorgio Origlia. 

W ciągu minionego czterdziestolecia z italianistami krakowskimi współpracowało ok. dwudziestu włoskich lektorów. Obecnie lektorami (zatrudnionymi bezpośrednio przez Uniwersytet) są dott.ssa Serafina Santoliquido i dott. Luca Palmarini. 

W Zakładzie Italianistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego mieliśmy okazję gościć i słuchać wykładów wielu wybitnych italianistów z Włoch i innych krajów. Byli to, m.in.: Giacomo Devoto (Florencja, dr h.c. UJ, 1964), Giuseppe Billanovich (Florencja), Carlo Alberto Mastrelli (Florencja), Gianfranco Folena (Padwa), Arrigo Castellani (Florencja), Ignazio Baldelli (Florencja-Perugia- Rzym), Vittore Branca (Wenecja),Veikko Väänänen (Helsinki), Giovan Battista Pellegrini (Padwa), Antonio Franceschetti (Toronto, Canada), Zygmunt Barański (Reading), Jacqueline Brunet (Paryż), Serge Vanvolsem (Lovanium), Horst Heintze (Berlin), Klaus Lichem (Graz), Silvio Guarnieri (Feltre), Manlio Cortelazzo (Padwa), Antonio Stäuble (Lozanna),Miklos Fogarasi (Szeged), Christian Bec (Paryż), Gustav Ineichen (Göttingen), Joseph Eynaud (La Vallette, Malta), Rena Lamparska (Cambridge, USA), Gustav Holtus (Göttingen), Lorenzo Renzi (Padwa), Franco Musarra (Lovanium), Alberto Asor Rosa (Rzym), Pier Paolo Mengaldo (Padwa), Marco Santagata (Piza), Marina Zancan (Rzym), Pietro Nonis (Padwa), Pasquale Guaragnella (Bari), Davide Conrieri (Pisa), Giuseppe Ledda (Bologna), Silvia Tatti (Rzym), Roberto Gigliucci (Rzym), Sandro Gentili (Perugia), Margherita Ganeri (Cosenza), Michele Cortelazzo (Padova), Lorenzo Coveri (Genova), Pietro Trifone (Roma), Carlo Pulsoni (Perugia), Emanuela Piemontese (Roma), Lucinda Spera (Siena).

W ciągu minionego 40-lecia Zakład Italianistyki organizował sympozja oraz konferencje naukowe, które zaowocowaly publikacjami: 

• Pierwsze Spotkanie Italianistów Polskich [26-29 września 1988, Kraków] – publ.: Lingua e Letteratura, Kraków, Wyd. UJ, 1990.
• II Sympozjum Italianistów Europy Środkowej i Wschodniej [11-13 kwietnia 1996, Kraków, UJ] – publ.: Italianità e Italianistica nell’Europa Centrale e Orientale, Kraków, “Universitas”, 1997.
• III Sympozjum Italianistów Europejskich [11-13 października 2001, Kraków, UJ] – publ.: Lingua e Letteratura Italiana dentro e fuori la Penisola, Kraków, Wyd. UJ, 2003.
• [wraz z Associazione Internazionale Professori di Italiano] XVI Kongres A.I.P.I. [26-29 sierpnia 2004, Kraków, UJ] – publ.: Italia e Europa: dalla cultura nazionale all’interculturalismo, 2 tomy, Firenze, wyd. Franco Cesati, 2006.
• Convegno Internazionale del Northern European Dante Network (NEDANTEN) «Vedi lo sol che ’n fronte ti riluce»: La vista e gli altri sensi in Dante e nella ricezione artistico-letteraria delle sue opere, Kraków, 19-21 kwiecień 2017 – publ. Vedi lo sol che ’n fronte ti riluce»: La vista e gli altri sensi in Dante e nella ricezione artistico-letteraria delle sue opere, Canterano, Aracne, 2019. 
• Convegno Internazionale Le donne e il teatro italiano Zakład Filologii Włoskiej UJ, Kraków 16-17 listopad 2018.
• „Gentiluomo padovano”. Relazioni delle élites polacche con la cultura della Repubblica di Venezia, Convegno internazionale per gli ottocento anni dell’Università di Padova, Kraków, 25-36 marzec 2022.

Od roku 2008/9 działa Koło Naukowe Italianistów, które zajmuje się również propagowaniem kultury włoskiej i promocją studiów italianistycznych. Pierwszymi opiekunami Koła były dr hab. Anna Klimkiewicz, prof. UJ i dr Magdalena Bartkowiak- Lerch, a pierwszym prezesem – Ewa Kubacka. Spośród najważniejszych działań warto wymienić: powstanie dyskusyjnego klubu filmowego organizującego pokazy filmów włoskich przy współpracy z kinami kameralnymi; organizację włoskich wieczorków kulinarnych, spotkań z zaproszonymi gosćmi z kraju i zagranicy; odczyty referatów; aktywny udział w Dniach Nauki, Nocy Języków i Dniach UJ; współpracę z organizacją Terra del Fuoco oraz publikację tłumaczenia powieści „Libertyni inaczej” P. V. Tondellego przygotowanego przez członkinie. Obecnie opiekunami KNItu są dr Magdalena Wrana i dr Luca Palmarini. 

W styczniu 2019 roku Koło wzięło udział w organizacji “dialogu obywatelskiego” poświęconego pamięci Holokaustu. Wydarzenie zostało zorganizowane na Uniwersytecie Jagiellońskich we współpracy z włoskim “Pociągiem Pamięci” z udziałem wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Fransa Timmermansa oraz przewodniczącego regionu Toskania Enrico Rossiego i trzech byłych więźniarek obozu Auschwitz. W wydarzeniu uczestniczyło ok 800 uczniów włoskich szkół średnich oraz studenci UJ.